Medeni Kanun 166 md. ile düzenlenmiş olan Anlaşmalı boşanma davası , anlaşmalı boşanma şartları ve anlaşmalı boşanma sözleşmesi ile nafaka ve mal paylaşımı gibi boşanmanın hukuki sonuçlarına dair özel bir dava türü olup, yasal olarak evlilik birliğinin temelinden sarsılması sebebiyle boşanmanın bir çeşidi olmakla eşlerin boşanma ve boşanmanın hukuki sonuçları üzerinde anlaşarak mahkemede herhangi bir ihtilafa mahal bırakmaksızın kolayca boşanmaları için vazedilmiş bir boşanma yoludur. Diğer bir ifadeyle madde 166’ya dayanarak, bir seneden uzun süredir evli olan tarafların her konuda anlaşmaları ve mahkemede hazır bulunmaları halinde, tanık dinlenmesine gerek olmadan tek celsede boşanmaları mümkündür.
Anlaşmalı olarak boşanmak için Medeni Kanunun aradığı koşulların oluşması gerekli olup, eşlerin birbiriyle sözlü olarak anlaşmaları yeterli değildir. MK 166. madde hükmünde aranan şartların varlığı halinde anlaşmalı boşanma davası açabilirler. Tarafların anlaşması halinde dahi bazı hallerde anlaşmalı boşanma davası açma şartları oluşsa dahi üzerinde mutabık kalınmayan hususlar nedeniyle davanın çekişmeli boşanma davasına dönüşmesi sözkonusu olabilir. Bunlardan bazıları velayet, nafaka, mal paylaşımı konusunda uzlaşmanın olmaması gibi nedenlerdir. Bu hususlarda uzlaşı olması halinde anlaşmalı boşanma davası kısa sürede sonuçlanır. Anlaşma olamaması halinde ise dava anlaşmalı boşanmadan çekişmeli boşanma davası (nizalı) hüvviyetine bürünür ve doğal olarak anlaşılmayan konular üzerinde yapılacak yargılama sonucunda karar verileceğinden daha uzun sürede biter. Bu sebeple anlaşmalı boşanma olarak açılsa da uzlaşılamayan konuların bulunması halinde uzun bir çekişmeli boşanma davasına mahal bırakmamak için dava açılmadan önce mutlaka boşanma avukatı yardımı alınmalı, internetten veyahut belirsiz kaynaklardan bulunan anlaşmalı boşanma davası dilekçesi ile değil, tarafları boşanmanın tüm sonuçları üzerinde anlaşmalarını sağlamak amacıyla avukat eşliğinde anlaşmalı boşanma sözleşmesi hazırlanarak davanın açılması ileride doğabilecek hak mahrumiyetlerini önleyeceği gibi süreçleri de hızlandırma rolü nedeniyle önemle tavsiye edilir.
MK (Medeni Kanun) gereğince anlaşmalı boşanma davası açma şartları:
Boşanmanın mali sonucu (nafaka ve tazminat talepleri gibi), çocukların velayet hakkının kime verileceği, çocuk işe şahsi ilişki (velayet hakkı kazanmayan tarafın çocukları ne zaman görebileceği, ne kadar sıklıkla yatılı olarak yanına alabileceği gibi) konularında taraflar uzlaştı ise ve bu mahkemece uygun bulunduğu takdirde hakim tarafların MK 166 cı madde gereğince anlaşmalı olarak boşanmalarına karar verir. (Çocukla kişisel ilişki kapsamında şayet çocuğun menfaati gereği başkaca bir düzenleme yapılması zorunlu ise hakim protokole uymak zorunda olmayıp, yeni bir düzenlemeye karar verebilir)
Anlaşmalı boşanma davası hangi mahkemede açılır?
Boşanma davalarında görevli mahkeme, Aile mahkemeleri olup, Aile Mahkemesi olmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesi (Aile Mahkemesi sıfatıyla) görevlidir. Anlaşmalı Boşanma davasında yetkili mahkeme ise, taraflardan birinin ikamet yeri mahkemesi ya da davadan önce son 6 ay beraber oturdukları yer mahkemesidir. Bu durumda davacının yerleşim yerindeki veya davalının yerleşim yeri veyahut davadan önce en son 6 ay birlikte yaşanan yer mahkemesi yetkili mahkemedir.
Anlaşmalı boşanma davası ne kadar sürer, anlaşmalı boşanma davası ne zaman biter gibi soruların cevabı mahkemelerin iş yüküne göre değişir. Ancak bu davalar çekişmeli (nizalı) boşanma davasına oranla daha kısa sürede sonuçlanır. Şayet protokolde sorun yoksa ve mahkemenin duruşma günleri müsaitse bağlayıcı bir taahhüt olarak kabul edilmemek şartıyla bu davaların sonuçlanması 10 gün ile 3 ay arasında değişebilmektedir.
Mevzuata göre herkes kendi davasını kendisi açabilir ve takip edebilir. Ancak hayatta her işin bir uzmanı olduğu, her mesleğin kendi içinde profesyonel yaklaşım gerektirdiği gibi hususlar düşünüldüğünde avukatsız anlaşmalı boşanma protokolü düzenlemek veya davayı avukatsız bir şekilde açmak ileride oluşabilecek ihtilaflara neden olabilir. Bu gerçekler karşısında anlaşmalı boşanma davaları avukat aracılığıyla takip edilmeli, boşanmak isteyen her iki tarafın da haklarını ve menfaatlerini korumak için sözleşmenin bir avukat eliyle hazırlanması önemlidir.