10 yıllık kiracının tahliyesi konusu 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ile kira hukuku mevzuatına dahil olmuştur. Yeni Borçlar Kanununun 2012 yılında yürürlüğe girmesi nedeniyle 6570 sayılı kanun yürürlükten kalkmış olup, yeni düzenleme olan on yıllık kiracının tahliyesi düzenlemesi ile birlikte 2012 yılından sonra ortaya çıkan kira ihtilaflarının çözümü Borçlar Kanunu hükümlerine bırakılmıştır.
Borçlar kanuna göre kiracıyı evden veya iş yerinden tahliye nedenleri şunlardır; İki haklı ihtara dayalı kiracının tahliyesi, yeniden inşa amacıyla kiracının tahliyesi, ihtiyaç nedeniyle kiracının tahliyesi, kirayı ödememe sebebiyle kiracının tahliyesi, tahliye taahhüdü sebebiyle kiracının tahliyesi, yeni malikin ihtiyacı sebebiyle kiracının tahliyesi, sözleşme süresi sona ermesi sebebiyle kiracının tahliyesi ve 10 yıllık kiracının tahliyesidir. Bu tahliye sebeplerinden her birinin koşulları farklı olup, bu koşulların oluşması durumunda mahkeme nezdinde açılacak ilgili tahliye davası sonucuyla, şartları oluştuğu takdirde kiracı evden veya iş yerinden tahliye edilebilecektir. Bu yazımızda diğer tahliye nedenleri atiye bırakılarak sadece on yıllık kira süresinin bitmesi nedeniyle tahliye davaları konusuna değinmekteyiz.
Borçlar Kanununda yer alan kiracı tahliye nedenlerinden birisi olan 10 yıllık kiracının tahliyesi ilgili düzenleme yasanın 347. maddesinde bulunmaktadır. Hükme göre konut ya da iş yeri sahipleri, kiracıları ile belirli süreli kira sözleşmelerinin yenilenmesi ile belirsiz süreli kira sözleşmesi haline gelmesinden itibaren 10 yıllık uzama süresinin geçmesi ile herhangi bir sebep göstermeden kira sözleşmelerini feshedebilecektir.
MADDE 347- Konut ve çatılı işyeri kiralarında kiracı, belirli süreli sözleşmelerin süresinin bitiminden en az onbeş gün önce bildirimde bulunmadıkça, sözleşme aynı koşullarla bir yıl için uzatılmış sayılır. Kiraya veren, sözleşme süresinin bitimine dayanarak sözleşmeyi sona erdiremez. Ancak, on yıllık uzama süresi sonunda kiraya veren, bu süreyi izleyen her uzama yılının bitiminden en az üç ay önce bildirimde bulunmak koşuluyla, herhangi bir sebep göstermeksizin sözleşmeye son verebilir.
Belirsiz süreli kira sözleşmelerinde, kiracı her zaman, kiraya veren ise kiranın başlangıcından on yıl geçtikten sonra, genel hükümlere göre fesih bildirimiyle sözleşmeyi sona erdirebilirler.
Genel hükümlere göre fesih hakkının kullanılabileceği durumlarda, kiraya veren veya kiracı sözleşmeyi sona erdirebilir.
2. Bildirimin geçerliliği
a. Şekil
MADDE 348- Konut ve çatılı işyeri kiralarında fesih bildiriminin geçerliliği, yazılı şekilde yapılmasına bağlıdır.
Kanunda bunun için üç şart bulunmakta, bu şartların bulunması halinde ev veya iş yeri sahibi kiracısını tahliye edebilecektir. Bu yasal şartlar şunlardır;
Kiraya veren bu koşulların tamamının oluşması halinde kiracısını kiralanan yerden tahliye edebilecektir. Bunun için madde 348 metninde geçen fesih bildirimi yani tahliye ihtarının sağlıklı sonuç verebilmesi yönünden Noter kanalıyla tebliğ etmekte yarar vardır. 10 yılı doldurma nedeniyle yapılacak ihtarname ve içeriği son derece önemli olup, genel olarak içermesi gereken hususlar şunlardır; Kiracının kira kontratı süresinin bitiminde kiralananı tahliye etmesi, sözleşmenin yenilenmeyeceği, tahliye etmediği takdirde tahliye davası açılacağı…
Tahliye ihtarına rağmen kira akdinin bitim süresi sonunda kiralanan taşınmaz boşaltılmamışsa kiraya veren mahkemeye başvurarak tahliye davası açma hakkına sahip olacaktır.
On yıllık uzama süresinin ne zaman başlar?
Örnek olarak 18.09.2005 tarihinde 1 yıllık olarak hazırlanmış belirli süreli kira sözleşmesi, bu sürenin sonunda kiracı tarafından fesih bildiriminde bulunulmadığı için 18.09.2006 tarihinde yenilenmiş sayılmaktadır. 18.09.2007 ilk kira uzama yılı sonudur. Bu tarihten itibaren on yıllık uzama süresi 18.09.2017’dır. Yasaya göre bu sürenin üç ay öncesinden fesih bildirimde bulunarak sözleşme feshedilebilir. Bu koşullar oluştuğunda kiracının 10 yılı doldurması nedeniyle açılacak tahliye davası (3 ay önceden bildirimde bulunmak şartıyla) en erken 18.09.2017 tarihinde açılabilecektir.